Bài 18: Dự Án Nhỏ 2 (Giao diện hoặc CLI)¶

1. Mục tiêu bài học¶

1.1. Kiến thức¶

Áp dụng toàn bộ kiến thức Python đã học vào dự án thực tế
Thiết kế và phát triển ứng dụng hoàn chỉnh với giao diện người dùng
Hiểu quy trình phát triển phần mềm từ ý tưởng đến sản phẩm
Tích hợp nhiều chức năng trong một ứng dụng

1.2. Kỹ năng¶

Phân tích yêu cầu và thiết kế kiến trúc ứng dụng
Lập trình hướng đối tượng cơ bản
Xây dựng giao diện người dùng với Tkinter
Xử lý sự kiện và validate dữ liệu
Debug và tối ưu hóa code

1.3. Thái độ¶

Tư duy sáng tạo trong việc thiết kế ứng dụng
Kiên trì trong việc hoàn thiện sản phẩm
Làm việc có kế hoạch và có tổ chức

2. Giới thiệu về Dự án¶

2.1. Lựa chọn dự án¶

Trong buổi học này, chúng ta sẽ thực hiện một trong các dự án sau:

Trò chơi đoán số thông minh
Ứng dụng quản lý chi tiêu cá nhân
Máy tính khoa học với giao diện
Game câu đố trắc nghiệm

2.2. Yêu cầu chung¶

Có giao diện đồ họa (Tkinter) hoặc giao diện dòng lệnh đẹp
Sử dụng file để lưu trữ dữ liệu
Có xử lý lỗi và validate input
Code có cấu trúc rõ ràng, dễ đọc
Có chức năng help/hướng dẫn sử dụng

3. Dự án 1: Trò chơi đoán số thông minh¶

3.1. Mô tả¶

Tạo game đoán số với nhiều chế độ chơi và thống kê chi tiết.

3.2. Tính năng chính¶

Nhiều mức độ khó (Easy: 1-50, Medium: 1-100, Hard: 1-500)
Gợi ý thông minh (cao/thấp, nóng/lạnh)
Lưu lịch sử chơi và thống kê
Bảng xếp hạng người chơi
Giao diện đồ họa với Tkinter

3.3. Cấu trúc code mẫu¶

import tkinter as tk
import random
import json
from datetime import datetime

class GameDoanSo:
    def __init__(self):
        self.window = tk.Tk()
        self.setup_game()
        self.setup_ui()

    def setup_game(self):
        self.level = "Easy"
        self.max_number = 50
        self.target = random.randint(1, self.max_number)
        self.attempts = 0
        self.max_attempts = 7

    def setup_ui(self):
        # Tạo giao diện
        pass

    def make_guess(self):
        # Xử lý đoán số
        pass

    def save_score(self):
        # Lưu điểm
        pass

4. Dự án 2: Ứng dụng quản lý chi tiêu¶

4.1. Mô tả¶

Ứng dụng giúp theo dõi thu chi cá nhân với biểu đồ và báo cáo.

4.2. Tính năng chính¶

Thêm/sửa/xóa khoản thu/chi
Phân loại theo danh mục (ăn uống, giải trí, học tập...)
Thống kê theo ngày/tháng/năm
Xuất báo cáo chi tiết
Đặt ngân sách và cảnh báo vượt chi

4.3. Cấu trúc dữ liệu¶

giao_dich = {
    "id": "GD001",
    "ngay": "2024-01-15",
    "loai": "chi",  # "thu" hoặc "chi"
    "so_tien": 50000,
    "danh_muc": "ăn uống",
    "mo_ta": "Ăn trưa tại quán cơm",
    "phuong_thuc": "tiền mặt"
}

5. Dự án 3: Máy tính khoa học¶

5.1. Mô tả¶

Máy tính với giao diện đẹp, hỗ trợ các phép tính cơ bản và nâng cao.

5.2. Tính năng chính¶

Phép tính cơ bản (+, -, *, /)
Phép tính nâng cao (sin, cos, tan, log, √)
Lịch sử phép tính
Chế độ khoa học/tiêu chuẩn
Tính toán với số thập phân và phân số

5.3. Giao diện mẫu¶

import tkinter as tk
import math

class MayTinhKhoaHoc:
    def __init__(self):
        self.window = tk.Tk()
        self.expression = ""
        self.setup_ui()

    def setup_ui(self):
        # Màn hình hiển thị
        self.display = tk.Entry(self.window, width=30, justify='right')
        self.display.grid(row=0, column=0, columnspan=5, padx=5, pady=5)

        # Các nút số và phép tính
        self.create_buttons()

    def create_buttons(self):
        # Tạo các nút bấm
        pass

6. Dự án 4: Game câu đố trắc nghiệm¶

6.1. Mô tả¶

Game trắc nghiệm với nhiều chủ đề, có điểm số và xếp hạng.

6.2. Tính năng chính¶

Ngân hàng câu hỏi theo chủ đề
Nhiều mức độ khó
Hệ thống điểm và thời gian
Thống kê kết quả
Chế độ thách đấu

6.3. Cấu trúc câu hỏi¶

cau_hoi = {
    "id": 1,
    "chu_de": "Toán học",
    "muc_do": "Dễ",
    "cau_hoi": "2 + 2 = ?",
    "dap_an": ["3", "4", "5", "6"],
    "dap_an_dung": 1,  # Index của đáp án đúng
    "giai_thich": "2 + 2 = 4"
}

7. Hướng dẫn triển khai¶

7.1. Bước 1: Phân tích và thiết kế¶

Xác định yêu cầu chức năng
Thiết kế giao diện (sketch)
Lên kế hoạch cấu trúc code
Xác định cấu trúc dữ liệu

7.2. Bước 2: Xây dựng core¶

Tạo các class chính
Implement logic cơ bản
Test từng chức năng nhỏ
Xử lý lỗi cơ bản

7.3. Bước 3: Xây dựng giao diện¶

Tạo layout chính
Thêm các widget cần thiết
Kết nối sự kiện
Tùy chỉnh giao diện

7.4. Bước 4: Tích hợp và hoàn thiện¶

Kết nối giao diện với logic
Test toàn bộ chức năng
Xử lý edge cases
Tối ưu hóa và refactor

8. Bài tập thực hành tại lớp¶

Bài 1: Tạo prototype đơn giản¶

Chọn một dự án và tạo phiên bản đơn giản nhất có thể chạy được.

Bài 2: Thêm giao diện cơ bản¶

Tạo giao diện Tkinter với các widget cần thiết cho dự án đã chọn.

Bài 3: Kết nối logic và giao diện¶

Làm cho giao diện hoạt động với logic cơ bản.

Bài 4: Test và debug¶

Kiểm tra, sửa lỗi và cải thiện trải nghiệm người dùng.

9. Bài tập về nhà¶

Bài 1: Hoàn thiện dự án chính¶

Hoàn thành dự án đã chọn với đầy đủ tính năng.

Bài 2: Thêm tính năng mở rộng¶

Thêm các tính năng bonus như âm thanh, animation, theme.

Bài 3: Tạo dự án thứ hai¶

Thực hiện một dự án khác trong danh sách với yêu cầu đơn giản hơn.

Bài 4: Portfolio cá nhân¶

Tạo thư mục chứa tất cả các dự án đã làm, viết README và hướng dẫn sử dụng.

10. Tips và best practices¶

10.1. Về thiết kế¶

Giữ giao diện đơn giản, dễ sử dụng
Sử dụng màu sắc hài hòa
Đặt tên widget có ý nghĩa
Group các chức năng liên quan

10.2. Về code¶

Chia nhỏ thành các function/method
Sử dụng try-except cho input validation
Comment code quan trọng
Đặt tên biến rõ ràng

10.3. Về file và dữ liệu¶

Sử dụng JSON cho dữ liệu structured
Backup dữ liệu quan trọng
Validate dữ liệu trước khi lưu
Xử lý trường hợp file không tồn tại

10.4. Về test và debug¶

Test từng chức năng riêng lẻ
Test với dữ liệu edge case
Sử dụng print() để debug
Kiểm tra memory leak với data lớn

11. Tài nguyên tham khảo¶

11.1. Tkinter styling¶

# Tùy chỉnh màu sắc và font
button = tk.Button(
    window,
    text="Click me",
    bg="#4CAF50",      # Màu nền
    fg="white",        # Màu chữ
    font=("Arial", 12), # Font chữ
    padx=20,           # Padding ngang
    pady=10            # Padding dọc
)

11.2. JSON operations¶

import json

# Lưu dữ liệu
data = {"name": "John", "score": 100}
with open("data.json", "w") as f:
    json.dump(data, f, indent=2)

# Đọc dữ liệu
with open("data.json", "r") as f:
    data = json.load(f)

11.3. Error handling¶

try:
    value = int(entry.get())
    result = calculate(value)
    display_result(result)
except ValueError:
    show_error("Vui lòng nhập số hợp lệ")
except ZeroDivisionError:
    show_error("Không thể chia cho 0")
except Exception as e:
    show_error(f"Lỗi: {str(e)}")

12. Ghi chú quan trọng¶

12.1. Quản lý dự án¶

Chia dự án thành các milestone nhỏ
Commit code thường xuyên
Viết documentation ngay từ đầu
Plan for testing và user feedback

12.2. Performance¶

Tránh tạo quá nhiều widget cùng lúc
Sử dụng after() thay vì while loop
Optimize image và resource files
Cache dữ liệu khi cần thiết

12.3. User Experience¶

Cung cấp feedback cho mọi action
Có loading indicator cho task lâu
Keyboard shortcuts cho power users
Consistent behavior across features

12.4. Deployment¶

Test trên nhiều môi trường khác nhau
Tạo executable với pyinstaller
Viết installation guide
Prepare for bug reports và updates

13. Đánh giá và cải thiện¶

13.1. Tiêu chí đánh giá¶

Chức năng (40%): Hoạt động đúng, đầy đủ tính năng
Giao diện (25%): Đẹp, dễ sử dụng, responsive
Code quality (25%): Clean, có cấu trúc, comment
Sáng tạo (10%): Tính năng độc đáo, ý tưởng hay

13.2. Cách cải thiện¶

Peer review: Cho bạn bè test và góp ý
Refactoring: Cải thiện code structure
Feature addition: Thêm tính năng mới
Performance optimization: Tối ưu tốc độ

14. Kết luận¶

Bài học này giúp các em:

Áp dụng toàn bộ kiến thức Python vào dự án thực tế
Học cách phát triển ứng dụng hoàn chỉnh từ A-Z
Phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy logic
Chuẩn bị cho việc học lập trình nâng cao

Hãy chọn dự án phù hợp với khả năng và sở thích để có động lực hoàn thành tốt nhất!